Ochrona przeciwporażeniowa oraz dobór przewodów i ich zabezpieczeń w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia. Zeszyty dla elektryków nr 8

Od autorów
Instalacje elektryczne stanowią jeden z najważniejszych elementów wyposażenia budynków oraz innych obiektów budowlanych. Od poprawności ich zaprojektowania oraz rzetelności wykonania zależy bezpieczeństwo użytkowników. Najważniejszym elementem, jaki powinien zostać spełniony podczas projektowania instalacji elektrycznych, jest skuteczna ochrona przeciwporażeniowa.
Wymagania w tym zakresie zostały szczegółowo określone w normie PN-HD 60364-4-41:2009 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed porażeniem elektrycznym oraz w normie PN-HD 60364-5-54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 5-54: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Uziemienia, przewody ochronne i przewody połączeń ochronnych. Ogólne wytyczne dotyczące wymagań w zakresie instalacji elektrycznych zostały określone w rozdziale 8 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity: DzU z 2015 roku, poz. 1422).
W celu przybliżenia wymagań normy PN-HD 60364-4-41 i normy PN-HD 60364-5-54 oddajemy do rąk Czytelników wznowiony zeszyt 8 przygotowany przez redakcję miesięcznika „elektro.info”, poświęcony ochronie przeciwporażeniowej oraz doborowi przewodów i ich zabezpieczaniu.

W książce zamieściliśmy podstawowe wymagania wynikające z normy PN-HD 60364-4-41, normy PN HD 60364-5-54 oraz normy PN-HD 60364-5-52:2001 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 5-52: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Oprzewodowanie; z uwagi na wycofanie 10 maja 2017 r. przez prezesa PKN normy PN-IEC 60364-5-523:2001. W pierwszej części książki zostały przedstawione podstawowe zasady projektowania ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia. Oprócz zasad projektowania ochrony przeciwporażeniowej przez samoczynne wyłączenie zasilania podczas zwarć, szczegółowo zostały opisane inne dostępne środki ochrony przeciwporażeniowej z uwzględnieniem specyfiki źródeł zasilania awaryjnego (zespoły prądotwórcze) oraz źródeł zasilania gwarantowanego (zasilacze UPS). W dalszej części książki zostały wyjaśnione zasady doboru przewodów i kabli stosowanych w instalacjach elektrycznych.
Dużo miejsca poświęcono problematyce zabezpieczania kabli i przewodów. Szczególna uwaga została zwrócona na projektowanie wybiórczości działania poszczególnych stopni zabezpieczeń. Dla łatwiejszego zrozumienia zasad doboru przewodów zamieściliśmy również osobny rozdział zawierający podstawowe informacje z zakresu podstaw obliczania prądów zwarciowych. Cennym uzupełnieniem publikacji jest rozdział poświęcony doborowi przewodów przeznaczonych do zasilania urządzeń przeciwpożarowych, które muszą funkcjonować w czasie pożaru. Opisane zostały wymagania normy N SEP-E 005, której treści będą implementowane do normy IEC 60364 5 56, nad którą obecnie CENELEC prowadzi prace.

Na końcu książki zostały zamieszczone badania skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, zgodnie z wymaganiami normy PN-HD 60364-6:2008 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 6: Sprawdzanie i wzory protokołów z przeprowadzonych sprawdzeń oraz tabele doboru kabli i przewodów, zgodne z wymaganiami normy PN-HD 60364-5-52, z uwzględnieniem warunków klimatycznych występujących na terenie Polski. Cennym uzupełnieniem książki jest dodatek poświęcony wymaganiom w zakresie zasilania budynków w warunkach normalnych oraz w warunkach pożaru. Zawarty tam materiał wyjaśnia szereg wątpliwości oraz obala mity rozpowszechniane w środowiskach elektryków i pożarników. Mam nadzieję, że książka opracowana przeze mnie i projektantów pracowni instalacji elektrycznych zlikwidowanego w 2012 roku Wojskowego Biura Studiów Projektów Budowlanych i Lotniskowych w Warszawie spełni oczekiwania naszych Czytelników oraz wyjaśni szereg wątpliwości, które pojawiają się przy czytaniu wymagań zapisanych w normach oraz innych dokumentach techniczno-prawnych.

W imieniu autorów,
Andrzej Boczkowski
przewodniczący CKSIiUE SEP