Koszyk
|
Asystent BHP 2011 |
| Cena: 49.20 zł |
| Wydawnictwo: | Tarbonus Wydawnictwo |
| Ilość stron: | 520 |
| Wydanie: | 2011 |
| Format: | 145 x 210 mm |
| Oprawa: | oprawa dwukolorowa z przeszyciem, zaokrą |
3 w 1
- terminarz na 2011 rok – każdy miesiąc rozpoczyna rysunek z zakresu BHP autorstwa Edwarda Lutczyna
- obszerny poradnik bhp - w opracowaniu tej części wykorzystano teksty autorstwa znakomitych specjalistów branżowych współpracujących z wydawnictwem TARBONUS
- płyta CD – która zawiera: akty prawne, orzecznictwo sądowe, wykaz Polskich Norm, zestawienie adresów instytucji, wzory druków oraz umożliwia łatwy dostęp do prawa UE.
do części poradnikowej terminarza „ASYSTENT BHP
2011"
I. PRAWO PRACY
1. Źródła prawa pracy. Podstawowe zasady prawa pracy............................................................................9
2. Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika............................................................................................10
2.1. Obowiązki pracodawcy ..................................................................................................................................................................................10
2.2. Obowiązki pracownika....................................................................................................................................................................................10
2.3. Regulamin pracy ......................................................................................................................................................................................................11
3. Czas pracy..............................................................................................................................................................................................................................12
3.1. Dyżur, podróż służbowa i przestój w regulacjach kodeksowych....................................................12
3.1.1. Dyżur....................................................................................................................................................................................................................................12
3.1.2. Podróż służbowa ................................................................................................................................................................................................12
3.1.3. Przestój..............................................................................................................................................................................................................................12
3.2. Systemy i rozkłady czasu pracy ........................................................................................................................................................13
3.2.1. Podstawowy system czasu pracy ................................................................................................................................................13
3.2.2. Równoważny system czasu pracy ..............................................................................................................................................13
3.2.3. System pracy w ruchu ciągłym ......................................................................................................................................................14
3.2.4. Przerywany system czasu pracy ..................................................................................................................................................14
3.2.5. Zadaniowy system czasu pracy......................................................................................................................................................15
3.2.6. System skróconego tygodnia pracy ........................................................................................................................................15
3.2.7. System weekendowy czasu pracy................................................................................................................................................15
3.2.8. Skrócenie czasu pracy ................................................................................................................................................................................16
3.2.9. Indywidualny system czasu pracy..............................................................................................................................................16
3.3. Praca w nocy ..................................................................................................................................................................................................................16
3.4. Praca w niedzielę......................................................................................................................................................................................................17
3.5. Praca w święto..............................................................................................................................................................................................................17
3.6. Praca w godzinach nadliczbowych................................................................................................................................................18
3.7. Czas pracy w okresie łagodzenia skutków kryzysu ekonomicznego ........................................18
4. Zatrudnianie kobiet i młodocianych..........................................................................................................................................19
4.1.Ochrona pracy kobiet..........................................................................................................................................................................................19
4.2. Zatrudnianie młodocianych......................................................................................................................................................................21
5. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych ................................................................................................................................23
5.1. Obowiązki pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych . 23
5.2. Dodatkowe uprawnienia osób niepełnosprawnych ..............................................................................................23
II. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
6. Obowiązki pracodawcy, osób kierujących pracownikami oraz pracowników
z dziedziny bhp ..............................................................................................................................................................................................................25
7. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy..................................................................................................................................28
8. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy ....................................................................................................................32
8.1. Przepisy ogólne i dokumentacja projektowa..................................................................................................................32
8.2. Oddawanie do użytku obiektów budowlanych............................................................................................................34
8.3. Utrzymanie obiektów budowlanych............................................................................................................................................35
8.4. Wymagania dla pomieszczeń higienicznosanitarnych ....................................................................................36
8.4.1. Szatnie ................................................................................................................................................................................................................................37
8.4.2. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami ....................................................................................................................37
8.4.3. Pomieszczenia do wypoczynku ......................................................................................................................................................38
8.4.4. Ustępy..................................................................................................................................................................................................................................39
8.4.5. Jadalnie ............................................................................................................................................................................................................................39
8.4.6. Palarnie............................................................................................................................................................................................................................40
8.4.7. Pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz .środków ochrony indywidualnej ..............................................................................................40
8.4.8. Pomieszczenia do ogrzewania się pracowników ................................................................................................40
9. Ochrona przeciwpożarowa........................................................................................................................................................................41
9.1. Podstawowe definicje z zakresu ochrony przeciwpożarowej................................................................41
9.2. Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej ..............................................................................................41
9.3. Podstawowe pojęcia dotyczące pożarów..............................................................................................................................49
9.3.1. Czym jest pożar ....................................................................................................................................................................................................49
9.3.2. Podział pożarów ..................................................................................................................................................................................................50
9.3.3. Przyczyny pożarów ..........................................................................................................................................................................................51
9.4. Gaśnice i środki gaśnicze ............................................................................................................................................................................52
9.4.1. Budowa gaśnic ......................................................................................................................................................................................................52
9.4.2. Wyposażenie obiektów w gaśnice..............................................................................................................................................54
9.4.3. Przeglądy konserwacyjne ......................................................................................................................................................................55
9.4.4. Środki gaśnicze......................................................................................................................................................................................................56
9.4.5. Zasady użycia gaśnic....................................................................................................................................................................................57
9.5. Zagrożenie wybuchem ....................................................................................................................................................................................58
9.6. Prace niebezpieczne pod względem pożarowym ....................................................................................................60
9.7. Materiały niebezpieczne................................................................................................................................................................................61
10. Organizacja bezpiecznego stanowiska pracy..........................................................................................................65
10.1. Zasady i postulaty ergonomii ............................................................................................................................................................65
10.2. Stanowisko pracy i zasady jego organizacji................................................................................................................73
11. Bezpieczeństwo techniczne — wybrane rodzaje działalności stwarzające zagrożenia ........................................................................................................................................................................................................................82
11.1. Transport ..........................................................................................................................................................................................................................82
11.1.1. Przenośniki ..............................................................................................................................................................................................................82
11.1.2. Maszyny robocze ............................................................................................................................................................................................84
11.1.3. Transport kołowy............................................................................................................................................................................................85
11.2. Obróbka materiałów ........................................................................................................................................................................................86
11.2.1. Obróbka drewna..............................................................................................................................................................................................86
11.2.2. Obróbka metali skrawaniem ........................................................................................................................................................88
11.3. Warunki bezpieczeństwa dla maszyn i urządzeń ................................................................................................90
11.4. Magazynowanie materiałów i mediów................................................................................................................................92
11.5. Prace szczególnie niebezpieczne..................................................................................................................................................94
11.5.1. Praca z użyciem narzędzi ręcznych zasilanych elektrycznie ........................................................94
11.5.2. Prace na wysokości ..................................................................................................................................................................................96
11.5.3. Prace w zbiornikach..................................................................................................................................................................................98
11.5.4. Prace w wykopach i zagłębieniach......................................................................................................................................99
11.5.5. Prace spawalnicze........................................................................................................................................................................................101
11.5.6. Prace remontowe i uruchomienia poremontowe............................................................................................104
12. Szkolenia ogólne z zakresu bhp......................................................................................................................................................105
12.1. Szkolenie wstępne ..............................................................................................................................................................................................106
12.1.1. Instruktaż ogólny............................................................................................................................................................................................106
12.1.2. Instruktaż stanowiskowy......................................................................................................................................................................106
12.2. Szkolenie okresowe..........................................................................................................................................................................................107
12.3. Adaptacja programów ramowych do potrzeb zakładowych................................................................108
13. Profilaktyczne badania lekarskie................................................................................................................................................109
13.1. Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych ....................................................................................................109
13.2. Odwołania od orzeczenia lekarskiego..................................................................................................................................110
13.3. Zakres badań profilaktycznych ......................................................................................................................................................110
13.4. Upoważnienie do badań profilaktycznych ....................................................................................................................111
14. Odzież ochronna i robocza. Środki ochrony indywidualnej ................................................................112
15. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy........................................................................................................................121
15.1. Czynniki fizyczne................................................................................................................................................................................................121
15.1.1. Środowisko cieplne......................................................................................................................................................................................121
15.1.2. Pyły......................................................................................................................................................................................................................................125
15.1.3. Hałas ................................................................................................................................................................................................................................126
15.1.4. Drgania mechaniczne (wibracja) ..........................................................................................................................................129
15.1.5. Pola elektromagnetyczne....................................................................................................................................................................132
15.1.6. Promieniowanie ..............................................................................................................................................................................................134
15.2. Czynniki chemiczne ........................................................................................................................................................................................137
15.2.1. Tlenek węgla..........................................................................................................................................................................................................137
15.2.2. Dwutlenek węgla ............................................................................................................................................................................................139
15.2.3. Rozpuszczalniki ................................................................................................................................................................................................139
15.2.4. Ropa naftowa i produkty jej destylacji ..........................................................................................................................140
15.2.5. Gaz ziemny ..............................................................................................................................................................................................................141
15.2.6. Dwutlenek siarki..............................................................................................................................................................................................142
15.2.7. Substancje rakotwórcze........................................................................................................................................................................143
15.3. Czynniki biologiczne......................................................................................................................................................................................144
15.4. Czynniki psychofizyczne ........................................................................................................................................................................146
15.4.1. Zdrowotne skutki stresu........................................................................................................................................................................147
15.4.2. Zwalczanie stresu związanego z pracą..........................................................................................................................148
16. Analiza i ocena ryzyka zawodowego......................................................................................................................................149
16.1. Cele oceny ryzyka..............................................................................................................................................................................................149
16.2. Kiedy wykonywać ocenę ryzyka zawodowego......................................................................................................150
16.3. Wymagania gwarantujące poprawną ocenę ryzyka..........................................................................................152
16.4. Algorytm oceny ryzyka zawodowego ..................................................................................................................................155
16.4.1. Charakterystyka obiektu oceny ryzyka zawodowego................................................................................156
16.4.2. Identyfikacja zagrożeń............................................................................................................................................................................159
16.4.3. Szacowanie ryzyka........................................................................................................................................................................................160
16.4.4. Wartościowanie ryzyka ........................................................................................................................................................................160
16.4.5. Porównywanie ryzyka zawodowego ..................................................................................................................................161
16.4.6. Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego.......................................... 161
16.5. Dokumentowanie oceny ryzyka.......................................................................... 162
16.6. Informowanie o ryzyku zawodowym.................................................................. 164
16.7. Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki biologiczne...................... 165
16.8. Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki chemiczne ....................... 166
17. Kompleksowa ocena warunków pracy - ergonomiczna lista kontrolna.......... 167
18. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe ......................................................... 182
18.1. Definicje wypadków ........................................................................................... 182
18.2. Charakterystyczne cechy wypadków .................................................................. 184
18.2.1. Nagłość zdarzenia ............................................................................................ 184
18.2.2. Przyczyna zewnętrzna zdarzenia ...................................................................... 185
18.2.3. Uraz lub śmierć ................................................................................................ 185
18.2.4. Związek z pracą................................................................................................ 185
18.3. Obowiązki pracodawcy w razie zaistnienia wypadku przy pracy ....................... 186
18.3.1. Działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie....................................... 187
18.3.2. Zasady udzielania pomocy poszkodowanym w wyniku wypadków................... 187
18.3.3. Powiadomienie właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora .......... 189
18.3.4. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.................................... 190
18.3.5. Sporządzenie dokumentacji powypadkowej...................................................... 193
18.3.6. Wypadek na terenie innego zakładu ................................................................. 194
18.3.7. Odmowa zbadania wypadku............................................................................. 195
18.3.8. Rejestr wypadków przy pracy oraz statystyczna karta wypadku przy pracy ... 195
18.3.9. Wnioski powypadkowe ..................................................................................... 196
18.4. Wypadki niepracownicze .................................................................................... 196
18.5. Postępowanie dotyczące chorób zawodowych.................................................... 197
18.5.1. Związek choroby z warunkami pracy ............................................................... 197
18.5.2. Postępowanie dotyczące chorób zawodowych ................................................. 197
18.5.3. Obowiązki pracodawcy związane z chorobami zawodowymi........................... 199
18.5.4. Pozbawienie poszkodowanego prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy ................................................................................................................. 200
18.6. Wypadki w drodze do pracy lub z pracy ............................................................. 202
18.7. Analiza wypadków.............................................................................................. 204
18.8. Badanie wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych ................................ 206
18.8.1. Etapy badania wypadków................................................................................. 206
18.8.2. Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy............................................................. 208
18.8.3. Wyznaczanie kosztów wypadków...................................................................... 209
18.8.4. Analiza chorób zawodowych ............................................................................ 211
18.8.5. Badanie chorób zawodowych i innych chorób związanych z wykonywaną
pracą ................................................................................................................ 212
18.8.6. Koszty chorób zawodowych.............................................................................. 215
19. Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia ..................................................... 216
19.1. Definicja pierwszej pomocy................................................................................ 216
19.2. Organizacja akcji ratunkowej .............................................................................. 216
19.2.1. Wezwanie pomocy ............................................................................................ 217
19.2.2. Bezpieczeństwo akcji ratunkowej ..................................................................... 218
19.2.3. Apteczka pierwszej pomocy............................................................................................................................................................219
19.3. Najczęstsze przyczyny stanów nagłych pochodzenia urazowego ..............................................219
19.3.1. Rany ..................................................................................................................................................................................................................................219
19.3.2. Krwotoki ......................................................................................................................................................................................................................220
19.3.3. Amputacja urazowa....................................................................................................................................................................................221
19.3.4. Oparzenia i odmrożenia ......................................................................................................................................................................221
19.3.5. Urazy kostne i stawowe ........................................................................................................................................................................224
19.3.6. Uraz kręgosłupa ..............................................................................................................................................................................................226
19.3.7. Złamania żeber..................................................................................................................................................................................................226
19.4. Stany zagrożenia życia związane z nagłym zachorowaniem ............................................................227
19.4.1. Atak astmy oskrzelowej ........................................................................................................................................................................227
19.4.2. Padaczka (epilepsja) ................................................................................................................................................................................227
19.4.3. Zawał serca ............................................................................................................................................................................................................227
19.4.4. Cukrzyca......................................................................................................................................................................................................................228
19.4.5. Omdlenie ....................................................................................................................................................................................................................229
19.4.6. Udar słoneczny..................................................................................................................................................................................................229
19.4.7. Udar cieplny..........................................................................................................................................................................................................229
19.4.8. Wstrząs ..........................................................................................................................................................................................................................230
19.5. Zaburzenie funkcji życiowych spowodowane zatruciami......................................................................232
19.5.1. Zatrucia tlenkiem węgla ......................................................................................................................................................................232
19.5.2. Zatrucia środkami żrącymi i rozpuszczalnikami organicznymi................................................233
19.6. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa..................................................................................................................................233
19.6.1. Podstawowe zasady resuscytacji osoby dorosłej............................................................................................234
19.6.2. Podstawowe zasady resuscytacji osoby dorosłej z wykorzystaniem automatycznego defibrylatora (AED) ....................................................................................................................................................236
19.7. Pozycja bezpieczna ..........................................................................................................................................................................................238
20. Konsultacje w zakresie bhp oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy .... 239
21. Organy nadzoru ......................................................................................................................................................................................................240
21.1. Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) ..............................................................................................................................................240
21.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) ..................................................................................................................................246
21.3. Państwowa Straż Pożarna (PSP) ..................................................................................................................................................249
21.4. Urząd Dozoru Technicznego (UDT) ......................................................................................................................................251
21.5. Inspekcja Ochrony Środowiska (IOŚ)..................................................................................................................................252
22. Społeczna inspekcja pracy......................................................................................................................................................................256
22.1. Struktura SIP w zakładzie pracy ..................................................................................................................................................256
22.2. Podstawowe prawa i obowiązki społecznych inspektorów pracy ..............................................256
Zawartość płyty CD ......................................................................................................................................................................................................258
Poszczególne rozdziały niniejszej publikacji zredagowano w oparciu o następujące książki wydawnictwa TARBONUS:_
Rozdział 1 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 2 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 3 E. Chudzicka, Czas pracy - praktyczny poradnik
Rozdział 4 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 5 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 6 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 7 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 8 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 9 K.T. Kociołek, Poradnik inspektora ochrony przeciwpożarowej
Rozdział 10 S. Wieczorek, P. Żukowski, Organizacja bezpiecznej pracy
Rozdział 11 K. Schmidt, Środowisko techniczne - wybrane rodzaje działalności stwarzające zagrożenia, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 12 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Profilaktyka organizacyjna i medyczna, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 13 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Profilaktyka organizacyjna i medyczna, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 14 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Profilaktyka organizacyjna i medyczna, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 15 R. Szozda, Czynniki szkodliwe w środowisku pracy, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 16 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem zawodowym
Rozdział 17 S. Wieczorek, Ergonomia
Rozdział 18 M. Gałusza, W. Langer, Wypadki i choroby zawodowe - dokumentacja, postępowanie, orzecznictwo I. Romanowska-Słomka, Wypadki i choroby zawodowe - analiza i koszty
Rozdział 19 G. Gałuszka, Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach
Rozdział 20 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 21 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 22 M. Gałusza, Poradnik społecznego inspektora pracy
I. PRAWO PRACY
1. Źródła prawa pracy. Podstawowe zasady prawa pracy............................................................................9
2. Podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika............................................................................................10
2.1. Obowiązki pracodawcy ..................................................................................................................................................................................10
2.2. Obowiązki pracownika....................................................................................................................................................................................10
2.3. Regulamin pracy ......................................................................................................................................................................................................11
3. Czas pracy..............................................................................................................................................................................................................................12
3.1. Dyżur, podróż służbowa i przestój w regulacjach kodeksowych....................................................12
3.1.1. Dyżur....................................................................................................................................................................................................................................12
3.1.2. Podróż służbowa ................................................................................................................................................................................................12
3.1.3. Przestój..............................................................................................................................................................................................................................12
3.2. Systemy i rozkłady czasu pracy ........................................................................................................................................................13
3.2.1. Podstawowy system czasu pracy ................................................................................................................................................13
3.2.2. Równoważny system czasu pracy ..............................................................................................................................................13
3.2.3. System pracy w ruchu ciągłym ......................................................................................................................................................14
3.2.4. Przerywany system czasu pracy ..................................................................................................................................................14
3.2.5. Zadaniowy system czasu pracy......................................................................................................................................................15
3.2.6. System skróconego tygodnia pracy ........................................................................................................................................15
3.2.7. System weekendowy czasu pracy................................................................................................................................................15
3.2.8. Skrócenie czasu pracy ................................................................................................................................................................................16
3.2.9. Indywidualny system czasu pracy..............................................................................................................................................16
3.3. Praca w nocy ..................................................................................................................................................................................................................16
3.4. Praca w niedzielę......................................................................................................................................................................................................17
3.5. Praca w święto..............................................................................................................................................................................................................17
3.6. Praca w godzinach nadliczbowych................................................................................................................................................18
3.7. Czas pracy w okresie łagodzenia skutków kryzysu ekonomicznego ........................................18
4. Zatrudnianie kobiet i młodocianych..........................................................................................................................................19
4.1.Ochrona pracy kobiet..........................................................................................................................................................................................19
4.2. Zatrudnianie młodocianych......................................................................................................................................................................21
5. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych ................................................................................................................................23
5.1. Obowiązki pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych . 23
5.2. Dodatkowe uprawnienia osób niepełnosprawnych ..............................................................................................23
II. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
6. Obowiązki pracodawcy, osób kierujących pracownikami oraz pracowników
z dziedziny bhp ..............................................................................................................................................................................................................25
7. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy..................................................................................................................................28
8. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy ....................................................................................................................32
8.1. Przepisy ogólne i dokumentacja projektowa..................................................................................................................32
8.2. Oddawanie do użytku obiektów budowlanych............................................................................................................34
8.3. Utrzymanie obiektów budowlanych............................................................................................................................................35
8.4. Wymagania dla pomieszczeń higienicznosanitarnych ....................................................................................36
8.4.1. Szatnie ................................................................................................................................................................................................................................37
8.4.2. Umywalnie i pomieszczenia z natryskami ....................................................................................................................37
8.4.3. Pomieszczenia do wypoczynku ......................................................................................................................................................38
8.4.4. Ustępy..................................................................................................................................................................................................................................39
8.4.5. Jadalnie ............................................................................................................................................................................................................................39
8.4.6. Palarnie............................................................................................................................................................................................................................40
8.4.7. Pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz .środków ochrony indywidualnej ..............................................................................................40
8.4.8. Pomieszczenia do ogrzewania się pracowników ................................................................................................40
9. Ochrona przeciwpożarowa........................................................................................................................................................................41
9.1. Podstawowe definicje z zakresu ochrony przeciwpożarowej................................................................41
9.2. Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej ..............................................................................................41
9.3. Podstawowe pojęcia dotyczące pożarów..............................................................................................................................49
9.3.1. Czym jest pożar ....................................................................................................................................................................................................49
9.3.2. Podział pożarów ..................................................................................................................................................................................................50
9.3.3. Przyczyny pożarów ..........................................................................................................................................................................................51
9.4. Gaśnice i środki gaśnicze ............................................................................................................................................................................52
9.4.1. Budowa gaśnic ......................................................................................................................................................................................................52
9.4.2. Wyposażenie obiektów w gaśnice..............................................................................................................................................54
9.4.3. Przeglądy konserwacyjne ......................................................................................................................................................................55
9.4.4. Środki gaśnicze......................................................................................................................................................................................................56
9.4.5. Zasady użycia gaśnic....................................................................................................................................................................................57
9.5. Zagrożenie wybuchem ....................................................................................................................................................................................58
9.6. Prace niebezpieczne pod względem pożarowym ....................................................................................................60
9.7. Materiały niebezpieczne................................................................................................................................................................................61
10. Organizacja bezpiecznego stanowiska pracy..........................................................................................................65
10.1. Zasady i postulaty ergonomii ............................................................................................................................................................65
10.2. Stanowisko pracy i zasady jego organizacji................................................................................................................73
11. Bezpieczeństwo techniczne — wybrane rodzaje działalności stwarzające zagrożenia ........................................................................................................................................................................................................................82
11.1. Transport ..........................................................................................................................................................................................................................82
11.1.1. Przenośniki ..............................................................................................................................................................................................................82
11.1.2. Maszyny robocze ............................................................................................................................................................................................84
11.1.3. Transport kołowy............................................................................................................................................................................................85
11.2. Obróbka materiałów ........................................................................................................................................................................................86
11.2.1. Obróbka drewna..............................................................................................................................................................................................86
11.2.2. Obróbka metali skrawaniem ........................................................................................................................................................88
11.3. Warunki bezpieczeństwa dla maszyn i urządzeń ................................................................................................90
11.4. Magazynowanie materiałów i mediów................................................................................................................................92
11.5. Prace szczególnie niebezpieczne..................................................................................................................................................94
11.5.1. Praca z użyciem narzędzi ręcznych zasilanych elektrycznie ........................................................94
11.5.2. Prace na wysokości ..................................................................................................................................................................................96
11.5.3. Prace w zbiornikach..................................................................................................................................................................................98
11.5.4. Prace w wykopach i zagłębieniach......................................................................................................................................99
11.5.5. Prace spawalnicze........................................................................................................................................................................................101
11.5.6. Prace remontowe i uruchomienia poremontowe............................................................................................104
12. Szkolenia ogólne z zakresu bhp......................................................................................................................................................105
12.1. Szkolenie wstępne ..............................................................................................................................................................................................106
12.1.1. Instruktaż ogólny............................................................................................................................................................................................106
12.1.2. Instruktaż stanowiskowy......................................................................................................................................................................106
12.2. Szkolenie okresowe..........................................................................................................................................................................................107
12.3. Adaptacja programów ramowych do potrzeb zakładowych................................................................108
13. Profilaktyczne badania lekarskie................................................................................................................................................109
13.1. Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych ....................................................................................................109
13.2. Odwołania od orzeczenia lekarskiego..................................................................................................................................110
13.3. Zakres badań profilaktycznych ......................................................................................................................................................110
13.4. Upoważnienie do badań profilaktycznych ....................................................................................................................111
14. Odzież ochronna i robocza. Środki ochrony indywidualnej ................................................................112
15. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy........................................................................................................................121
15.1. Czynniki fizyczne................................................................................................................................................................................................121
15.1.1. Środowisko cieplne......................................................................................................................................................................................121
15.1.2. Pyły......................................................................................................................................................................................................................................125
15.1.3. Hałas ................................................................................................................................................................................................................................126
15.1.4. Drgania mechaniczne (wibracja) ..........................................................................................................................................129
15.1.5. Pola elektromagnetyczne....................................................................................................................................................................132
15.1.6. Promieniowanie ..............................................................................................................................................................................................134
15.2. Czynniki chemiczne ........................................................................................................................................................................................137
15.2.1. Tlenek węgla..........................................................................................................................................................................................................137
15.2.2. Dwutlenek węgla ............................................................................................................................................................................................139
15.2.3. Rozpuszczalniki ................................................................................................................................................................................................139
15.2.4. Ropa naftowa i produkty jej destylacji ..........................................................................................................................140
15.2.5. Gaz ziemny ..............................................................................................................................................................................................................141
15.2.6. Dwutlenek siarki..............................................................................................................................................................................................142
15.2.7. Substancje rakotwórcze........................................................................................................................................................................143
15.3. Czynniki biologiczne......................................................................................................................................................................................144
15.4. Czynniki psychofizyczne ........................................................................................................................................................................146
15.4.1. Zdrowotne skutki stresu........................................................................................................................................................................147
15.4.2. Zwalczanie stresu związanego z pracą..........................................................................................................................148
16. Analiza i ocena ryzyka zawodowego......................................................................................................................................149
16.1. Cele oceny ryzyka..............................................................................................................................................................................................149
16.2. Kiedy wykonywać ocenę ryzyka zawodowego......................................................................................................150
16.3. Wymagania gwarantujące poprawną ocenę ryzyka..........................................................................................152
16.4. Algorytm oceny ryzyka zawodowego ..................................................................................................................................155
16.4.1. Charakterystyka obiektu oceny ryzyka zawodowego................................................................................156
16.4.2. Identyfikacja zagrożeń............................................................................................................................................................................159
16.4.3. Szacowanie ryzyka........................................................................................................................................................................................160
16.4.4. Wartościowanie ryzyka ........................................................................................................................................................................160
16.4.5. Porównywanie ryzyka zawodowego ..................................................................................................................................161
16.4.6. Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego.......................................... 161
16.5. Dokumentowanie oceny ryzyka.......................................................................... 162
16.6. Informowanie o ryzyku zawodowym.................................................................. 164
16.7. Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki biologiczne...................... 165
16.8. Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki chemiczne ....................... 166
17. Kompleksowa ocena warunków pracy - ergonomiczna lista kontrolna.......... 167
18. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe ......................................................... 182
18.1. Definicje wypadków ........................................................................................... 182
18.2. Charakterystyczne cechy wypadków .................................................................. 184
18.2.1. Nagłość zdarzenia ............................................................................................ 184
18.2.2. Przyczyna zewnętrzna zdarzenia ...................................................................... 185
18.2.3. Uraz lub śmierć ................................................................................................ 185
18.2.4. Związek z pracą................................................................................................ 185
18.3. Obowiązki pracodawcy w razie zaistnienia wypadku przy pracy ....................... 186
18.3.1. Działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie....................................... 187
18.3.2. Zasady udzielania pomocy poszkodowanym w wyniku wypadków................... 187
18.3.3. Powiadomienie właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora .......... 189
18.3.4. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.................................... 190
18.3.5. Sporządzenie dokumentacji powypadkowej...................................................... 193
18.3.6. Wypadek na terenie innego zakładu ................................................................. 194
18.3.7. Odmowa zbadania wypadku............................................................................. 195
18.3.8. Rejestr wypadków przy pracy oraz statystyczna karta wypadku przy pracy ... 195
18.3.9. Wnioski powypadkowe ..................................................................................... 196
18.4. Wypadki niepracownicze .................................................................................... 196
18.5. Postępowanie dotyczące chorób zawodowych.................................................... 197
18.5.1. Związek choroby z warunkami pracy ............................................................... 197
18.5.2. Postępowanie dotyczące chorób zawodowych ................................................. 197
18.5.3. Obowiązki pracodawcy związane z chorobami zawodowymi........................... 199
18.5.4. Pozbawienie poszkodowanego prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy ................................................................................................................. 200
18.6. Wypadki w drodze do pracy lub z pracy ............................................................. 202
18.7. Analiza wypadków.............................................................................................. 204
18.8. Badanie wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych ................................ 206
18.8.1. Etapy badania wypadków................................................................................. 206
18.8.2. Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy............................................................. 208
18.8.3. Wyznaczanie kosztów wypadków...................................................................... 209
18.8.4. Analiza chorób zawodowych ............................................................................ 211
18.8.5. Badanie chorób zawodowych i innych chorób związanych z wykonywaną
pracą ................................................................................................................ 212
18.8.6. Koszty chorób zawodowych.............................................................................. 215
19. Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia ..................................................... 216
19.1. Definicja pierwszej pomocy................................................................................ 216
19.2. Organizacja akcji ratunkowej .............................................................................. 216
19.2.1. Wezwanie pomocy ............................................................................................ 217
19.2.2. Bezpieczeństwo akcji ratunkowej ..................................................................... 218
19.2.3. Apteczka pierwszej pomocy............................................................................................................................................................219
19.3. Najczęstsze przyczyny stanów nagłych pochodzenia urazowego ..............................................219
19.3.1. Rany ..................................................................................................................................................................................................................................219
19.3.2. Krwotoki ......................................................................................................................................................................................................................220
19.3.3. Amputacja urazowa....................................................................................................................................................................................221
19.3.4. Oparzenia i odmrożenia ......................................................................................................................................................................221
19.3.5. Urazy kostne i stawowe ........................................................................................................................................................................224
19.3.6. Uraz kręgosłupa ..............................................................................................................................................................................................226
19.3.7. Złamania żeber..................................................................................................................................................................................................226
19.4. Stany zagrożenia życia związane z nagłym zachorowaniem ............................................................227
19.4.1. Atak astmy oskrzelowej ........................................................................................................................................................................227
19.4.2. Padaczka (epilepsja) ................................................................................................................................................................................227
19.4.3. Zawał serca ............................................................................................................................................................................................................227
19.4.4. Cukrzyca......................................................................................................................................................................................................................228
19.4.5. Omdlenie ....................................................................................................................................................................................................................229
19.4.6. Udar słoneczny..................................................................................................................................................................................................229
19.4.7. Udar cieplny..........................................................................................................................................................................................................229
19.4.8. Wstrząs ..........................................................................................................................................................................................................................230
19.5. Zaburzenie funkcji życiowych spowodowane zatruciami......................................................................232
19.5.1. Zatrucia tlenkiem węgla ......................................................................................................................................................................232
19.5.2. Zatrucia środkami żrącymi i rozpuszczalnikami organicznymi................................................233
19.6. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa..................................................................................................................................233
19.6.1. Podstawowe zasady resuscytacji osoby dorosłej............................................................................................234
19.6.2. Podstawowe zasady resuscytacji osoby dorosłej z wykorzystaniem automatycznego defibrylatora (AED) ....................................................................................................................................................236
19.7. Pozycja bezpieczna ..........................................................................................................................................................................................238
20. Konsultacje w zakresie bhp oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy .... 239
21. Organy nadzoru ......................................................................................................................................................................................................240
21.1. Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) ..............................................................................................................................................240
21.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) ..................................................................................................................................246
21.3. Państwowa Straż Pożarna (PSP) ..................................................................................................................................................249
21.4. Urząd Dozoru Technicznego (UDT) ......................................................................................................................................251
21.5. Inspekcja Ochrony Środowiska (IOŚ)..................................................................................................................................252
22. Społeczna inspekcja pracy......................................................................................................................................................................256
22.1. Struktura SIP w zakładzie pracy ..................................................................................................................................................256
22.2. Podstawowe prawa i obowiązki społecznych inspektorów pracy ..............................................256
Zawartość płyty CD ......................................................................................................................................................................................................258
Poszczególne rozdziały niniejszej publikacji zredagowano w oparciu o następujące książki wydawnictwa TARBONUS:_
Rozdział 1 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 2 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 3 E. Chudzicka, Czas pracy - praktyczny poradnik
Rozdział 4 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 5 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 6 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 7 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 8 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 9 K.T. Kociołek, Poradnik inspektora ochrony przeciwpożarowej
Rozdział 10 S. Wieczorek, P. Żukowski, Organizacja bezpiecznej pracy
Rozdział 11 K. Schmidt, Środowisko techniczne - wybrane rodzaje działalności stwarzające zagrożenia, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 12 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Profilaktyka organizacyjna i medyczna, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 13 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Profilaktyka organizacyjna i medyczna, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 14 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Profilaktyka organizacyjna i medyczna, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 15 R. Szozda, Czynniki szkodliwe w środowisku pracy, W: BHP w energetyce. Poradnik dla każdej firmy, red. J. Knyziak
Rozdział 16 I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Zarządzanie ryzykiem zawodowym
Rozdział 17 S. Wieczorek, Ergonomia
Rozdział 18 M. Gałusza, W. Langer, Wypadki i choroby zawodowe - dokumentacja, postępowanie, orzecznictwo I. Romanowska-Słomka, Wypadki i choroby zawodowe - analiza i koszty
Rozdział 19 G. Gałuszka, Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach
Rozdział 20 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 21 M. Gałusza, Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami
Rozdział 22 M. Gałusza, Poradnik społecznego inspektora pracy
Kategorie:
BHP, poradniki szkoleniowe,
